Disleksi Nedir?

Disleksi, yaşamın farklı dönemlerinde çeşitli şekillerde kendini gösterebilen bir öğrenme farklılığıdır. Bu belirtiler genellikle çocukluk döneminde fark edilir ancak teşhis edilmediği takdirde ergenlik ve yetişkinlikte de devam eder.

Okul öncesi dönemde, disleksili çocuklarda genellikle dil gelişiminde gecikmeler görülür. Bu çocuklar konuşmaya diğer yaşıtlarından daha geç başlayabilir veya basit kelimeleri hatırlamakta zorluk çekebilirler. Kafiyeli sözcükleri fark etme, tekerlemeleri öğrenme gibi fonolojik farkındalık gerektiren becerilerde güçlük yaşarlar. Harfleri ve sesleri eşleştirmede yaşanan zorluklar, okuma öncesi dönemde görülen önemli işaretlerdendir.

İlkokul dönemine gelindiğinde, disleksi belirtileri daha belirgin hale gelir. Çocuk okumayı öğrenmekte ciddi zorluklar yaşar. Harfleri karıştırma (özellikle b ile d, p ile q gibi görsel olarak benzer harfler arasında) ve kelimeleri ters okuma sık karşılaşılan durumlardır. Okuma sırasında sık sık duraksama ve basit kelimeleri bile heceleyerek okuma görülür. Benzer seslerin ayırt edilememesi, noktalama işaretlerine dikkat edilmemesi ve okuduğunu anlamada yaşanan güçlükler dikkat çeker. Yazılı anlatımda da yazım hataları yapma, el yazısının düzensiz olması gibi sorunlar ortaya çıkar. Ayrıca alfabe, aylar veya günler gibi sıralamalarda zorluk yaşanır.

Ergenlik ve yetişkinlik döneminde, disleksili bireyler genellikle yavaş okuma ve yazma alışkanlıklarına sahiptir. Yabancı dil öğrenmede zorluk çekerler ve sesli okumadan kaçınma eğilimindedirler. Yazılı sınavlarda düşük performans gösterebilir, not alma ve özet çıkarmada güçlük yaşayabilirler. Zamanı etkili bir şekilde yönetmekte ve yönergeleri takip etmekte zorlanırlar.

Disleksinin duygusal ve davranışsal yansımaları da vardır. Disleksili bireyler okul ve ödevlerden kaçınabilir, düşük özgüven ve akademik kaygı yaşayabilirler. Sık sık hayal kırıklığı ve öfke nöbetleri görülebilir. Kendilerini “aptal” veya “yetersiz” hissedebilirler. Bazen dikkat eksikliği gibi görünebilen davranışlar sergileyebilirler, ancak bu genellikle okuma zorluklarından kaynaklanan ikincil bir durumdur.

Önemle belirtmek gerekir ki, disleksi belirtileri kişiden kişiye büyük değişiklik gösterir ve bir kişide tüm belirtilerin görülmesi beklenmez. Ayrıca, disleksili bireyler genellikle yaratıcı düşünme, problem çözme, görsel-uzamsal yetenekler gibi alanlarda güçlü yönlere sahiptir. Bu pozitif özelliklerin desteklenmesi, disleksili bireylerin potansiyellerini tam olarak gerçekleştirmelerine yardımcı olur.